Goed Voorbeeld:

Groepstrainingen Mentaal Fit en Mindfulness

Locatie:Gezondheidscentra en huisartsenpraktijken in Zuidoost-Brabant
Partners:De zorggroepen DOH, SGE en PoZoB (samenwerkend onder de naam DSP), specialistische zorg GGzE.
Doel:Een gezonder Zuidoost-Brabant via laagdrempelig aanbod dichtbij huis.
Aanpak:Binnen het eerstelijnszorgprogramma GGZ worden op 20 locaties twee groepstrainingen aangeboden: Mentaal Fit (ontspanning, grenzen stellen, beïnvloeden van negatieve gedachten) en Mindfulness (bewuster in het leven staan, beter omgaan met stressvolle situaties). Een werkgroep met praktijkondersteuners, huisartsen, psychologen en de specialistische GGZ adviseert over het inhoudelijk trainingsaanbod. Patiënten melden zich aan via de website DSP Training.

GGZ-groepstrainingen; Samenwerkende zorggroepen DSP in Zuidoost-Brabant

Regionaal grote stappen maken met groepstrainingen
 
Drie zorggroepen in Zuidoost-Brabant boden onafhankelijk van elkaar GGZ-groepstrainingen aan. Kon dat niet efficiënter, klantvriendelijker en beter? Ja, en daarom doen ze het nu gezamenlijk via DSP Training. Hoe dat werkt, vertellen de projectleiders Mariëlle Nellen (manager strategische ontwikkeling SGE) en Kristel de Groot (kwaliteitsmedewerker PoZoB).
 
Waarom zijn jullie met dit project begonnen?
 
“Er wordt nog steeds beknibbeld op het aantal patiënten dat mag instromen in zorgprogramma’s. Ook de behandeltijd gaat omlaag. Daarom vroegen de drie zorggroepen in Zuidoost-Brabant zich af hoe ze binnen het zorgprogramma GGZ de mensen meer zelf aan de slag konden laten gaan, via coaching en training. Bovendien gaven huisartsen en praktijkondersteuners aan dat voor sommige patiënten een groepstraject waarschijnlijk beter werkt dan individuele gesprekken. Zo ontstond het idee voor een regionaal aanbod. De trainingen Mindfulness en Mentaal Fit werden al wel aangeboden, maar door iedere zorggroep apart of via de specialistische GGZ. Wij wilden het gezamenlijk vanuit de eerstelijn organiseren. Hiervoor is een nieuwe website gemaakt: DSP Training. Mindfulness en Mentaal Fit zijn de eerste trainingen die we op deze wijze aanbieden.”
 
Wat doen jullie op praktijkniveau?
 
“Alle praktijken aangesloten bij DSP werken met het ‘blended care’ zorgprogramma GGZ. Verschillende zorgverleners, waaronder de praktijkondersteuner GGZ en de psychologen, werken hierin samen. Als de huisarts een patiënt naar het zorgprogramma verwijst, volgen in eerste instantie gesprekken met de POH GGZ. In dat contact kan de POH met behulp van een ‘beslisboom’ het onderwerp groepstraining ter sprake brengen en aangeven dat die training vanuit de huisartsenpraktijk opgezet is. Patiënten melden zich dan eerder aan dan wanneer zij zich bij een externe organisatie moeten opgeven. De rol van de POH werkt hierin beslist stimulerend en drempelverlagend.
In het startjaar 2017 zijn er 350 patiënten naar Mentaal Fit verwezen en 554 naar Mindfulness. Respectievelijk 244 en 396 mensen zijn in dat jaar met de groepstraining gestart. Anderen gaven aan dat ze in 2018 willen beginnen. In 2017 zijn in totaal 74 groepen met een training gestart. De gemiddelde groepsgrootte lag tussen de 8 en 9 personen. Patiënten betalen een eigen bijdrage van 35 euro per training.”
 
Welke activiteiten gebeuren op wijkniveau?
 
“Wij informeren onze ketenpartners, die vaak op wijkniveau werken, over het trainingsaanbod. De trainingen zelf worden bij voorkeur in een gezondheidscentrum of huisartsenpraktijk gehouden. Als dat niet mogelijk is, kan het ook in een wijkgebouw.
Nu we de infrastructuur op orde hebben, is er ruimte voor nieuwe initiatieven. We willen kijken of we de groepstrainingen meer kunnen toespitsen op wijkbehoeften. Je sluit daarmee goed aan bij de Organisatie & Infrastructuur-financiering (O&I). Die gaat over aansluiting zoeken bij wat er in een wijk speelt en op die thema’s met anderen samenwerken. Voor de ene wijk is een groepstraining voor kinderen met overgewicht heel interessant, voor een andere wijk niet. En misschien gaan we nog wel een stapje verder, door wijkgerichte cursussen aan te bieden buiten het zorgprogramma om.”
 
Wat organiseren jullie op regionaal niveau?
 
“DSP-Training is vanuit de regio opgezet en wordt regionaal uitgevoerd en gefaciliteerd. De meeste trainers zijn afkomstig van de zorggroepen en GGzE. Iedereen gebruikt het online platform Minddistrict, maar er is nog niet één integrale toegang voor de eerstelijn, tweede lijn en verslavingszorg. Wij zijn nu als pilot voor Minddistrict een regioplatform aan het testen.
Regionaal gaan we een betere effectmeting opzetten. Patiënten krijgen al een evaluatieformulier, maar dat is niet voldoende om het effect van de training zelf te kunnen meten. We kunnen daar bijvoorbeeld niet uithalen of groepstraining tot minder individuele behandelingen leiden. In samenwerking met InEen zetten we een kwaliteitsmeting op die echt toegespitst is op gezondheidsuitkomsten. Die meting wordt dan via een module in Minddistrict aan de patiënt aangeboden.
Bij de POH’s is een meting gedaan over het procesgedeelte, waaronder de verwijsprocedure. Daaruit kwam onder meer naar voren dat een POH minder snel verwijst als er geen trainingslocatie in de buurt is; een punt van aandacht in de dorpen. Met dat soort zaken gaan we nu aan de slag. Overigens hebben wij nauw contact met de trainers, zodat we ook tussendoor kunnen bijsturen.”
 
Welke meerwaarde biedt jullie project?
 
“Door het grote aantal locaties kunnen patiënten veel sneller met een training beginnen. Mensen doen ook nieuwe ervaringen op door met anderen aan de slag te gaan. De therapietrouw is hierdoor vergroot. Onze zorgverleners geven aan dat hun werk gevarieerder is geworden. Verder zijn de praktijken ‘ontzorgd’ doordat we de organisatie hebben gecentraliseerd en deels geautomatiseerd. Op regioniveau kunnen we beter aansluiten bij bepaalde ontwikkelingen, zoals de wachtlijstproblemen in de gespecialiseerde GGZ. Met GGzE en zorgverzekeraars zijn we aan het bekijken of eerstelijns groepen als overbruggingszorg kunnen dienen.
Als je naar de toekomst kijkt, zie je meer persoonsgerichte zorg maar ook een groeiend tekort aan personeel. Met op de patiënt toegespitste groepstrainingen win je op alle fronten: patiëntenzorg, arbeidsmarkt en zorgkosten.”
 
Welke obstakels zijn er en hoe overwin je ze?
 
“Een van de lastigste aspecten is het vinden van de juiste balans tussen aanbod op maat en voldoende eenvoud en volume. Je wilt enerzijds aansluiten bij de lokale behoeften, maar anderzijds moet het aanbod overzichtelijk zijn en is er voldoende volume nodig om alle groepen gevuld te krijgen. Een mogelijke oplossing is om samen te werken met andere organisaties, bijvoorbeeld welzijn, de thuiszorg en gemeenten.
Een ander knelpuntje is het feit dat onze kostprijs op dit moment hoger is dan van andere aanbieders. Dat komt omdat we gespecialiseerde trainers, kleine groepen en extra kwaliteit bieden. Ook hebben we geïnvesteerd in een patiëntenportaal. Die kostprijs krijgen we niet helemaal door de zorgverzekeraar vergoed. Het is even zoeken om dit duurzaam neer te zetten. Dat de zorggroepen elkaar twee jaar de ruimte hebben gegeven om dit te doen, ook financieel, is een goede zaak.”
 
Welke tips & tricks wil je collega’s meegeven?
 
“Voordat je begint: zorg dat je elkaar goed kent en vertrouwt. En ga gewoon van start als je ervan overtuigd bent dat dit meerwaarde heeft. Formuleer wel heldere, duidelijke en realistisch haalbare doelen, leg ze vast, kijk of het werkt en maak je pas daarna druk over randvoorwaarden zoals ICT en financiën. Als je de meerwaarde écht snapt, kun je de obstakels overwinnen.”
 
Wat is ervoor nodig om dit goede voorbeeld breder te verspreiden?
 
“Samenwerking is erg belangrijk, alleen samen kom je verder. Het duurt misschien wat langer voordat je kunt beginnen, maar met elkaar vergroot je de ontwikkelkracht en organisatiekracht. Verder moet je inhoud en beleid met elkaar laten optrekken. Wij hebben als projectleiders met alle niveaus contact, ook met de directie. Tijdens gesprekken en discussies komen op elk niveau tijdig de obstakels op tafel. Ook ga je in zo’n structuur sneller doorontwikkelen. Wij bekijken nu welke andere groepstrainingen we in regioverband kunnen opzetten. Er komt in ieder geval een pilot ‘H@ppy in je vel’ voor kinderen. Ook denken we aan groepseducatie voor diabetespatiënten.” 
 
Aanvullende informatie: