Goed Voorbeeld:

Positieve Gezondheid in de wijk

Locatie:Gezondheidscentrum Heikant
Partners:Zorgverleners GC Heikant, gemeente Veldhoven, Maatschappelijk werk Lumens, wijkverpleging Zuidzorg, Maatschap Fysiotherapie Heikant en diabetesverpleegkundige PoZoB.
Doel:Via het ‘spinnenweb’ Positieve Gezondheid een bredere kijk op de patiënt ontwikkelen. Mensen voelen zich hierdoor beter gehoord en gesteund. Nevendoel: op de langere termijn kostenbesparing door minder verwijzing naar de tweede lijn.
Aanpak:Zorgverleners vragen zoveel mogelijk patiënten en cliënten om de ‘spinnenweb’-vragenlijst in te vullen. De uitslag wordt besproken met de betreffende zorgverlener, waarna eventueel een actie volgt. Na enige tijd kan de vragenlijst opnieuw worden ingevuld, zodat de ontwikkeling van het persoonlijke ‘gezondheidsoppervlak’ weer gemeten kan worden.

Positieve Gezondheid in de wijk; Gezondheidscentrum Heikant, Veldhoven

Meer oog voor patiënt, meer werkplezier voor professional
 
Gezondheidscentrum Heikant is eind 2017 gestart met het project ‘Positieve Gezondheid in de wijk’. Verschillende zorgverleners in het centrum doen hier actief aan mee. Daarnaast zijn er evenementen georganiseerd voor wijkbewoners en voor professionals uit de regio. Op deze manier maakt projectleider Marijke Gerrits het concept Positieve Gezondheid bij steeds meer mensen bekend.
 
Waarom zijn jullie met dit project begonnen?
“Eén van de ‘goede voorbeelden’ tijdens de GZN-Kennismarkt van eind 2016 was het Netwerk Positieve Gezondheid in de regio Noordelijke Maasvallei. Projectleider Janneke van den Berg gaf hierover een presentatie en we raakten in gesprek. Omdat ik het een erg interessant en actueel onderwerp vond, heb ik voor de zorgverleners van GC Heikant een themabijeenkomst over Positieve Gezondheid georganiseerd. Hieruit is een enthousiaste werkgroep ontstaan met daarin een fysiotherapeut, maatschappelijk werker, huisarts, wijkverpleegkundige, praktijkondersteuner en diabetesverpleegkundige. Dat zoveel verschillende disciplines participeren, is bijzonder. Om die reden hebben we subsidie ontvangen van Versterking Eerstelijn Zuid-Nederland (VEZN).”
 
Wat doen jullie op praktijkniveau?
“In de projectperiode, die tot 1 januari 2019 loopt, willen we ruim 500 patiënten/cliënten het ‘spinnenweb’ van Positieve Gezondheid laten invullen. De uitslag laten we vervolgens met de zorgverlener bespreken. De huisartsen, wijkverpleegkundigen, maatschappelijk werker, fysiotherapeuten, POH ouderenzorg en diabetesverpleegkundige vragen tijdens een consult of de patiënt/cliënt wil meedoen aan het project. Met mensen die deelnemen, volgt na het invullen van het spinnenweb een gesprek om te horen waaraan de deelnemer wil werken. Na een afgesproken periode vult de deelnemer de vragenlijst opnieuw in en bekijken we welke effecten er zijn.
Ter voorbereiding en om iedereen mee te nemen in het verhaal, verzorgde Chantal Walg namens de huisartsencoöperatie Syntein een workshop voor alle professionals van ons gezondheidscentrum. En we blijven het op de agenda zetten. In november 2018 wordt er opnieuw een themabijeenkomst gewijd aan Positieve Gezondheid. Dan bekijken we hoe we er voorstaan en bepalen we hoe we verder gaan na de projectfase.”
 
Welke activiteiten gebeuren op wijkniveau?
“Om de wijkbewoners te informeren, organiseerden we diverse activiteiten: publicaties in een huis-aan-huis blad, vermeldingen op onze website en op het wachtkamerscherm. Daarnaast hebben we, samen met de Cliëntenraad en de gemeente, een thema-avond georganiseerd. Onder andere mensen die een griepvaccinatie haalden, nodigden we daarvoor uit. Vanwege het grote aantal bezoekers, ongeveer 70, vond de avond plaats in de raadszaal van het gemeentehuis. De bijeenkomst stond open voor elke inwoner uit Veldhoven, maar de meesten kwamen uit de wijk Heikant. Ook leden van het generalistenteam Veldhoven waren betrokken bij de thema-avond.
Verder staat Positieve Gezondheid structureel op de agenda van de gemeentelijke ‘bouwteams’; voor onze wijk is dat bouwteam Veldhoven Noord. In dit bouwteam zitten onder andere MEE, welzijnsorganisaties, generalistenteam Veldhoven, GGzE, wijkverpleging en de huisartsen. Ik heb bij het bouwteam Veldhoven Noord een presentatie gegeven over ons project en ik verzorg updates over de voortgang.”
 
Wat organiseren jullie op regionaal niveau?
“In het Veldhovense theater De Schalm hielden we een symposium voor professionals. Bij de organisatie ervan werkten we weer samen met de gemeente. Ook welzijnsorganisatie Cordaad was erbij betrokken en dat was fijn, want zij zijn een belangrijke partner als het gaat over doorverwijzen naar de 0e lijn en het welzijnswerk.
Voor het symposium waren zorgverleners uit de hele regio en alle leden van GZN uitgenodigd. Ruim 150 mensen zijn naar De Schalm gekomen, een prima opkomst. Een aantal van hen gaf na afloop aan zelf met het onderwerp Positieve Gezondheid aan de slag te willen gaan.”
 
Welke meerwaarde biedt jullie project?
“Patiënten geven aan dat ze zich beter gehoord en gezien weten. En het geeft hen regie in handen, want zíj bepalen aan welk onderdeel van het spinnenweb ze willen werken.
Zorgverleners ervaren meer plezier in hun werk. Tijdens het symposium gaf een huisarts aan dat één goed gesprek over het spinnenweb er al voor kan zorgen dat zij blij huppelend naar huis gaat. Een ander belangrijk punt voor de professionals is, dat zij leren om vaker door te verwijzen naar de 0e lijn. Veel huisartsen doen dat nog weinig.
Voor beleidsmakers is het goed om te weten dat werken vanuit Positieve Gezondheid het aantal verwijzingen naar de tweede lijn kan verminderen. Wij kunnen dat nog niet aantonen, maar onderzoek in de Noordelijke Maasvallei bewijst dit. Het lukt de zorgverleners daar om mensen beter in hun vel te laten zitten. Het aantal fysieke neemt aantoonbaar af.”
 
Welke obstakels zijn er en hoe overwin je ze?
 “Toen we begonnen was het plan dat elke zorgverlener wekelijks met één ‘geschikte’ patiënt of cliënt de vragenlijst in zou vullen. ‘Geschikt’ zijn bijvoorbeeld mensen die heel vaak bij de huisarts komen zonder dat duidelijk is wat er eigenlijk aan de hand is. Tussentijds evalueren bracht aan het licht dat de uitvoering van het plan moeizaam verliep. Met name bij huisartsen vormden tijdgebrek en onvoldoende bewustwording een probleem: gebruik van het spinnenweb werd vaak ‘vergeten’. Bij de wijkverpleging liep het eveneens niet optimaal. Ook zij hadden er binnen hun uren onvoldoende tijd voor.
Bij de huisartsen pakken we het daarom anders aan: zij geven voortaan vaker aan patiënten een kaartje mee. Hierop staat hoe je het spinnenweb digitaal invult en hoe je vervolgens een dubbele afspraak kunt inplannen om erover door te praten. Deze nieuwe aanpak heeft iets verrassends opgeleverd. Juist bij mensen die op het eerste gezicht weinig problemen hebben, komen via het spinnenweb zaken naar boven waar ze iets mee willen doen.
Het probleem van de wijkverpleegkundigen is deels opgelost door hen de mogelijkheid te bieden om bij ons uren te declareren. Wij betalen die nu uit de gelden voor geïntegreerde eerstelijnszorg (GES).
Er vindt een online registratie plaats bij het Institute for Positive Health (IPH). Om goed te kunnen monitoren en analyseren hebben we nog wel meer cijfers nodig.”
 
 Welke tips & tricks wil je collega’s meegeven?
“Creëer bij zorgverleners een breed draagvlak, dat is het allerbelangrijkste. Hiervoor heb je een enthousiaste ploeg mensen nodig, die heel bewust met het project bezig is en de tijd neemt om zich erin te verdiepen.”
 
Wat is ervoor nodig om dit goede voorbeeld breder te verspreiden?
“Verzamel en mobiliseer zoveel mogelijk gemotiveerde mensen, zodat iedereen ‘ambassadeur’ kan zijn.  Op die manier werkt het als een olievlek. Ik neem mezelf als voorbeeld: door Veldhoven ben ik zo enthousiast geraakt, dat ik het ook op mijn andere werkplek, in Den Bosch, wil introduceren. Maar er is meer nodig. Positieve Gezondheid onderdeel maken van je werkwijze, vergt extra tijd en aandacht. Daar is óf meer geld óf een andere financieringswijze voor nodig. Wij werken nog tot en met 2019 volgens de GES. Hopelijk wordt het daarna qua bekostiging goed geregeld, anders zie ik aankomen dat Positieve Gezondheid als een nachtkaars uitdooft.”
 
Aanvullende informatie:

Publicaties